Phần 3: Hành vi nghề nghiệp và Giải quyết xung đột
3.1 Là một chuyên gia khai vấn ICF, tôi nhận thức và trao đổi với tất cả các bên liên quan về những hệ quả có thể phát sinh khi có nhiều thỏa thuận và mối quan hệ đồng thời, cũng như khả năng xảy ra xung đột lợi ích.
Những cân nhắc và hiểu biết:
Tiêu chuẩn 3.1 có liên quan khi một Chuyên gia ICF đảm nhiệm đồng thời nhiều vai trò và có nhiều hợp đồng/thỏa thuận, ví dụ như kết hợp giữa vai trò coach và tư vấn viên/đào tạo viên/giảng viên/đồng nghiệp/quản lý; hoặc trong các tình huống khai vấn đội nhóm (bao gồm cả toàn bộ đội, từng thành viên trong đội và trưởng nhóm). Tiêu chuẩn 3.1 (nhận diện) cần được đọc cùng với Tiêu chuẩn 3.2 (quản lý) và Tiêu chuẩn 3.3 (giải quyết).
Chuyên gia ICF cần chủ động đảm bảo rằng vai trò của mình được xác định rõ ràng, không gây hiểu nhầm với tất cả các bên liên quan. Chuyên gia cần chủ động nêu ra và sẵn sàng tiếp nhận các câu hỏi hoặc mối quan ngại liên quan đến sự khác biệt trong quan điểm về tính phù hợp và những hệ quả có thể xảy ra khi đảm nhiệm nhiều vai trò. Chuyên gia ICF có trách nhiệm phản hồi các câu hỏi và mối quan ngại đó một cách rõ ràng, hướng đến sự hiểu biết và đồng thuận từ tất cả các bên.
Chuyên gia ICF có trách nhiệm phát hiện sớm các nguy cơ xung đột lợi ích. Việc biện minh rằng “tôi không biết” sẽ không được chấp nhận nếu có khiếu nại xảy ra. Trang web của ICF cung cấp nhiều tài nguyên đạo đức mà Chuyên gia có thể sử dụng khi không chắc chắn liệu tình huống đang đối mặt có phải là một tình huống đạo đức theo định nghĩa của Bộ Quy tắc Đạo đức ICF hay không.
Chuyên gia ICF cần xem xét các thiên kiến cá nhân có thể tồn tại và có liên quan đến xung đột lợi ích, và cần sẵn sàng phản hồi khi có người khác nêu ra các thiên kiến (dù là cảm nhận chủ quan).
Khi phát sinh xung đột, Chuyên gia ICF có trách nhiệm đạo đức là tham gia vào quá trình phản tư và tham vấn, để cùng đồng kiến tạo một giải pháp được các bên liên quan cho là tốt nhất. Nếu không thể đạt được giải pháp trong một khoảng thời gian hợp lý, Chuyên gia cần tìm đến sự hỗ trợ từ một cơ quan có thẩm quyền phù hợp.
Nếu một Chuyên gia ICF có đủ năng lực và sẵn sàng cung cấp nhiều loại hình dịch vụ (ví dụ như khai vấn, trị liệu, tư vấn và đào tạo), thực hành được khuyến nghị là nên có một hợp đồng riêng biệt cho từng vai trò để làm rõ phạm vi trách nhiệm, vai trò và các quy chuẩn đạo đức áp dụng cho từng loại dịch vụ cụ thể.
Nếu Chuyên gia ICF quyết định gộp nhiều dịch vụ vào cùng một hợp đồng, thì hợp đồng đó nên có các phần riêng biệt quy định rõ từng vai trò, trách nhiệm, yêu cầu đạo đức và cách xử lý xung đột lợi ích tiềm ẩn. Chuyên gia ICF có trách nhiệm chủ động làm rõ sự khác biệt giữa các vai trò đó và đảm bảo rằng tất cả các bên liên quan đều hiểu rõ.
Các Chuyên gia ICF đang giảng dạy, mentoring, supervision, đánh giá, và/hoặc khai vấn học viên trong các chương trình đào tạo khai vấn cần minh bạch về các vai trò kép mà họ đảm nhiệm. Họ cần giao tiếp rõ ràng và cung cấp kênh để các bên có thể đặt câu hỏi hoặc bày tỏ quan ngại về khả năng xảy ra xung đột lợi ích.
Chuyên gia ICF đảm nhiệm đồng thời vai trò giảng viên, mentor coach và/hoặc supervisor trong một chương trình đào tạo khai vấn có thể cũng đang giữ vai trò là người đánh giá hiệu suất nội bộ – người đưa ra quyết định liệu học viên có đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của chương trình hay không. Điều này có thể gây ra các mối lo ngại về quyền lực, thiên lệch, sự công bằng và bình đẳng, dẫn đến cảm nhận về xung đột lợi ích từ phía học viên.
Để tìm hiểu thêm về các vai trò của Mentor Coach, Coaching Supervisor và Giảng viên trong hệ thống của ICF, bạn có thể truy cập các liên kết chính thức sau:
Mentor Coaching:
https://coachingfederation.org/education-professional-development/find-professional-development/mentor-coaching/
https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-competencies/mentor-coaching-competencies/
Coaching Supervision:
https://coachingfederation.org/education-professional-development/find-professional-development/coaching-supervision/
https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-competencies/coaching-supervision-competencies/
Coaching Education:
https://coachingfederation.org/for-coach-educators/
https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-competencies/
3.2 Là một chuyên gia khai vấn ICF, tôi quản lý xung đột lợi ích và các nguy cơ xung đột lợi ích với khách hàng khai vấn và/hoặc nhà tài trợ thông qua quá trình phản tư cá nhân, thiết lập thỏa thuận khai vấn và duy trì đối thoại xuyên suốt. Điều này bao gồm việc làm rõ vai trò tổ chức, trách nhiệm, mối quan hệ, hồ sơ, nguyên tắc bảo mật và các yêu cầu báo cáo liên quan.
Những cân nhắc và hiểu biết:
Tiêu chuẩn 3.2 (quản lý) cần được đọc cùng với Tiêu chuẩn 3.1 (nhận diện) và Tiêu chuẩn 3.3 (giải quyết). Khi bạn nhận thấy một nguy cơ xung đột lợi ích (theo Tiêu chuẩn 3.1), Tiêu chuẩn 3.2 cung cấp hướng dẫn cho bạn về cách phản hồi và quản lý nguy cơ xung đột đó một cách có đạo đức. Tiêu chuẩn 3.2 áp dụng cho nhiều vai trò khác nhau. Những vai trò này bao gồm nhưng không giới hạn ở: cung cấp dịch vụ khai vấn nội bộ hoặc bên ngoài, khai vấn cá nhân, nhóm hoặc đội, mentoring, supervision, và đào tạo khai vấn. Các xung đột hoặc nguy cơ xung đột lợi ích có thể bao gồm những mối quan hệ có vẻ như tạo ra lợi thế không công bằng cho Chuyên gia ICF, dù là về mặt tài chính hay phi tài chính, cá nhân hay nghề nghiệp.
Đối với những Chuyên gia ICF đang đảm nhiệm vai trò nội bộ (tức là nhân viên trong tổ chức), xung đột lợi ích có thể phát sinh từ việc họ đảm nhiệm nhiều vai trò, ví dụ như vừa là nhân viên nhân sự, vừa là người có vai trò quản lý trực tiếp (dòng kẻ liền), quản lý gián tiếp (dòng chấm) hoặc là một phần trong hệ thống quản lý ma trận, hoặc từ mối quan hệ đồng nghiệp với người được khai vấn.
Chuyên gia ICF làm việc nội bộ cần quản lý nguy cơ xung đột lợi ích bằng cách xác định rõ phạm vi công việc của từng vai trò (trong thỏa thuận khai vấn), trong đó nêu rõ quyền hạn và trách nhiệm, đồng thời chỉ định các kênh tiếp nhận và xử lý mối quan ngại, tốt nhất là thông qua đối thoại xây dựng và phù hợp với chính sách của tổ chức. Ví dụ, một thỏa thuận khai vấn phù hợp với đạo đức sẽ làm rõ điều gì sẽ được chia sẻ, chia sẻ với ai, khi nào và bằng cách nào, và điều gì sẽ không được chia sẻ. Các chi tiết của thỏa thuận khai vấn cũng cung cấp định hướng về cách xử lý thiên kiến, ưu tiên và các lợi thế không công bằng có thể phát sinh.
Đối với Chuyên gia ICF bên ngoài – như nhà thầu, nhà cung cấp dịch vụ – xung đột lợi ích có thể phát sinh khi họ có nhiều khách hàng khai vấn trong cùng một tổ chức. Ngoài ra, xung đột cũng có thể xảy ra nếu họ đồng thời khai vấn đội nhóm và từng thành viên riêng lẻ trong cùng đội nhóm đó.
Chuyên gia ICF bên ngoài cần cố gắng đưa các tuyên bố rõ ràng về vai trò kép hoặc các mối quan hệ khai vấn đồng thời ngay từ giai đoạn ký hợp đồng. Quản lý chủ động bao gồm việc chủ động kiểm tra và phản hồi khi có mối quan ngại hoặc câu hỏi phát sinh trong suốt quá trình làm việc (đối thoại liên tục).
Chuyên gia ICF bên ngoài có thể được yêu cầu tuân thủ hợp đồng do bên thứ ba soạn thảo, thay vì tất cả các bên cùng đồng thuận trên hợp đồng do coach đề xuất. Những hợp đồng bên thứ ba này có thể đến từ nhà tài trợ, đại diện, nền tảng hoặc khách hàng. Chuyên gia ICF cần xem xét cẩn trọng để đảm bảo không có điều khoản nào giới hạn việc họ làm việc với đối thủ cạnh tranh của bên thứ ba. Họ cũng cần kiểm tra xem có điều khoản nào trong hợp đồng không phù hợp với Bộ Quy tắc Đạo đức của ICF hay không.
Chuyên gia ICF nên yêu cầu được cung cấp các chính sách tổ chức có liên quan và có một buổi trao đổi sơ bộ trước khi bắt đầu hợp tác để đảm bảo sự phù hợp với Bộ Quy tắc Đạo đức ICF. Việc thiết lập thỏa thuận từ sớm giúp làm rõ các điều khoản về bảo mật, điều kiện chia sẻ thông tin và điểm liên hệ trong trường hợp có xung đột lợi ích giữa khách hàng và tổ chức của họ.
Khi làm việc trong tổ chức hoặc với nhà tài trợ, Chuyên gia ICF cần làm quen với các quy định về lưu trữ dữ liệu và quyền riêng tư, đảm bảo tuân thủ các chính sách sử dụng thiết bị, truy cập thông tin và yêu cầu báo cáo. Các hợp đồng nên nêu rõ ai có quyền truy cập vào báo cáo ngoài các cá nhân trực tiếp liên quan. Để duy trì sự toàn vẹn đạo đức, nhiều coach đồng kiến tạo báo cáo cùng với khách hàng, cho phép khách hàng quyết định việc chia sẻ tiếp theo.
Những người tham gia vào việc giảng dạy, mentoring, supervision hoặc đánh giá trong các chương trình đào tạo khai vấn cần minh bạch về vai trò kép và cung cấp các kênh rõ ràng để xử lý xung đột lợi ích.
Chuyên gia ICF cần thực hành phản tư thường xuyên và liên tục học hỏi thông qua các tài liệu khai vấn, sự kiện trực tuyến, mentorship hoặc supervision. Những thực hành này giúp phân biệt các vấn đề đạo đức với các vấn đề pháp lý hoặc văn hóa, và làm rõ khi nào các giá trị cá nhân cần được quản lý một cách có ý thức, thay vì can thiệp bằng chuẩn đạo đức.
3.3 Là một chuyên gia khai vấn ICF, tôi giải quyết mọi xung đột lợi ích hoặc nguy cơ xung đột lợi ích bằng cách cùng các bên liên quan làm rõ vấn đề, tìm kiếm hỗ trợ chuyên môn, hoặc tạm dừng hay chấm dứt mối quan hệ nghề nghiệp.
Những cân nhắc và hiểu biết:
Tiêu chuẩn 3.3 (giải quyết) cần được đọc cùng với Tiêu chuẩn 3.1 (nhận diện) và Tiêu chuẩn 3.2 (quản lý). Tiêu chuẩn 3.3 nhấn mạnh rằng việc giải quyết một cách phù hợp các xung đột lợi ích thực tế hoặc tiềm năng là một yêu cầu đạo đức cốt lõi để thể hiện thực hành khai vấn đúng đắn theo chuẩn ICF. Nếu cần chấm dứt mối quan hệ nghề nghiệp, hãy tham khảo Tiêu chuẩn 1.2 để có hướng dẫn cụ thể về cách kết thúc một cách đạo đức.
Có 04 cách để giải quyết xung đột lợi ích hoặc nguy cơ xung đột lợi ích:
A. Làm rõ vấn đề với các bên liên quan để cùng nhau tìm ra giải pháp phù hợp và được chấp nhận bởi tất cả.
B. Tìm kiếm tư vấn chuyên môn.
C. Tạm dừng mối quan hệ nghề nghiệp trong khi chờ đợi giải pháp.
D. Chấm dứt mối quan hệ nghề nghiệp nếu không thể đạt được giải pháp làm hài lòng các bên.
Sử dụng như thế nào?
• Sử dụng phương án A khi xung đột lợi ích hoặc nguy cơ xung đột rõ ràng, ví dụ như lợi ích tài chính, cá nhân hoặc chuyên môn.
• Sử dụng phương án B khi có sự nghi ngờ hoặc không chắc chắn liệu xung đột lợi ích có tồn tại hay không. Ví dụ: những lợi ích gián tiếp về tài chính hoặc danh tiếng phát sinh từ việc giới thiệu khách hàng đến các nguồn lực như nhà cung cấp công cụ đánh giá, tổ chức đào tạo khai vấn, nhà cung cấp phần mềm, đối tác chuyển đổi văn bản, hỗ trợ nghiên cứu…
• Sử dụng phương án C khi cần tạm ngưng mối quan hệ nghề nghiệp để có thời gian tìm giải pháp.
• Sử dụng phương án D khi không thể đạt được giải pháp mà các bên cảm thấy hài lòng.
Tiêu chuẩn 1.2 cung cấp hướng dẫn về cách chấm dứt mối quan hệ nghề nghiệp một cách đạo đức. Nếu Chuyên gia ICF quyết định chấm dứt mối quan hệ nghề nghiệp, họ có trách nhiệm thông báo đến tất cả các bên liên quan một cách kịp thời và tế nhị.
Tiêu chuẩn 4.3 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận diện các dấu hiệu cho thấy khách hàng không còn nhận được giá trị từ mối quan hệ khai vấn. Tham khảo Tiêu chuẩn 4.3 để đảm bảo bạn chủ động xử lý những dấu hiệu này và quyết định tiếp tục hay chấm dứt ra sao cho phù hợp.
Trang web của ICF cung cấp nhiều nguồn tài liệu giúp bạn tìm hiểu, tham khảo và được hướng dẫn khi cần quản lý hoặc giải quyết các xung đột lợi ích: https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-ethics/icf-ethical-resources/
Bạn cũng có thể tìm đến sự hỗ trợ thông qua:
• Đường dây hỗ trợ đạo đức của ICF – trò chuyện với một chuyên viên chuyên trách hỗ trợ tuân thủ và giải quyết các tình huống đạo đức, qua email hoặc điện thoại.
• Nhóm đồng nghiệp
• Cộng đồng thực hành
• Supervision khai vấn (giám sát khai vấn)
3.4 Là một chuyên gia ICF, tôi chịu trách nhiệm trong việc nhận biết và thiết lập các ranh giới rõ ràng, phù hợp và nhạy cảm về mặt văn hóa điều chỉnh các tương tác nghề nghiệp, bao gồm tương tác thể chất hoặc phi thể chất.
Những cân nhắc và hiểu biết:
Mục đích của tiêu chuẩn này là giúp nâng cao nhận thức về ranh giới phù hợp giữa tất cả các bên liên quan. Điều này bao gồm ranh giới văn hóa, thể chất, tình dục, cảm xúc, nhận dạng giới, tín ngưỡng tôn giáo và các yếu tố cá nhân khác. Chuyên gia ICF nhận thức được cách những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến các tương tác nghề nghiệp và hành xử một cách tôn trọng.
Chuyên gia ICF có thể thực hiện trách nhiệm thiết lập ranh giới nhạy cảm văn hóa bằng nhiều cách khác nhau, bao gồm nhưng không giới hạn ở:
• Đọc, suy ngẫm và thảo luận về các tài nguyên của ICF liên quan đến Đa dạng, Công bằng, Hòa nhập và Cảm giác Thuộc về (DEIB) — https://coachingfederation.org/resources/featured-topics/diver
• Dù làm việc ở phạm vi toàn cầu, khu vực hay địa phương, dù tương tác kỹ thuật số hay trực tiếp, Chuyên gia ICF được khuyến khích chủ động tìm hiểu và tham gia các phong tục văn hóa đặc thù. Trước khi thực hiện khai vấn ở một vùng miền mới, tiêu chuẩn này khuyến nghị họ tìm hiểu các yếu tố tinh tế trong văn hóa ảnh hưởng đến tương tác con người. Điều này bao gồm các hành vi tương tác thể chất chuyên nghiệp như ôm, bắt tay, chạm vào, cũng như các hành vi tương đương trong môi trường kỹ thuật số như biểu tượng hình ảnh hoặc emoji.
• Khi thực hiện khai vấn ở một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ khác, Chuyên gia ICF có thể liên hệ với Chapter ICF địa phương để được hỗ trợ và trợ giúp.,https://coachingfederation.org/community-events/icf-chapters/chapter-map/
• Việc tham gia các sự kiện do Chapter ICF tổ chức cũng là một nguồn tài nguyên giúp Chuyên gia ICF phát triển năng lực nhạy cảm văn hóa và kết nối với các Chuyên gia ICF khác: https://www.icf-events.org/
• Cộng đồng Thực hành Đạo đức cung cấp một nhóm coach trực tuyến để chia sẻ các thực hành tốt, xu hướng mới, công cụ và mẹo liên quan đến đạo đức trong khai vấn. Cộng đồng này cung cấp cơ hội phát triển chuyên môn thông qua nhiều hình thức, bao gồm các buổi webinar từ các chuyên gia và các phiên thảo luận có điều phối: https://coachingfederation.org/community-events/professional-community/communities-of-practice/
• Tương tự, các buổi họp Ethics Water Cooler hàng tháng tạo không gian riêng tư và bảo mật để các Chuyên gia ICF thảo luận về các câu hỏi, mối quan ngại, tình huống đạo đức, đồng thời chia sẻ tài nguyên hữu ích. https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-ethics/icf-ethical-resources/
Tiêu chuẩn này khuyến khích Chuyên gia ICF làm việc với một tư duy và khung tiếp cận giúp họ nhận diện và giảm thiểu những giả định và thiên kiến của bản thân. Họ được kêu gọi nhận diện mọi dạng thiên kiến – dù có ý thức (biết được) hay vô thức (không biết mình có) – dù là cá nhân hay đến từ môi trường chung.
Việc này có thể được thực hiện thông qua một hoặc nhiều thực hành phản tư hỗ trợ cho sự trưởng thành đạo đức, ví dụ như: các cuộc đối thoại với đồng nghiệp, hoạt động phát triển nghề nghiệp như khóa học nâng cao, supervision khai vấn, hoặc các hoạt động phát triển bản thân như viết nhật ký phản tư.
3.5 Là một Chuyên gia ICF, tôi duy trì sự công bằng bằng cách nhận thức và chủ động xử lý các thiên kiến của bản thân để không phân biệt đối xử với người khác dựa trên chủng tộc, màu da, nhận dạng giới, xu hướng tính dục, tình trạng kinh tế – xã hội, độ tuổi, thực hành tâm linh, khả năng và các nhóm, tầng lớp hoặc dạng khác của sự khác biệt giữa con người.
Những cân nhắc và hiểu biết:
Chuyên gia ICF chọn đứng vào vị thế tin tưởng rằng con người vốn có đầy đủ năng lực, nguồn lực, sáng tạo và trọn vẹn. Họ duy trì một tâm thế cởi mở, ưu tiên tôn trọng quan điểm và cảm nhận của người khác, và không đặt hệ thống giá trị hay quan điểm của bản thân lên trên. Chuyên gia ICF cẩn trọng để không áp đặt hệ giá trị cá nhân lên khách hàng, mà thay vào đó bảo vệ quyền tự chủ của khách hàng trong việc sống và hành xử theo hệ giá trị của chính họ.
Chuyên gia ICF đảm bảo mọi cá nhân đều được đối xử một cách bình đẳng, công bằng và tôn trọng. Họ duy trì mức độ tự nhận thức cao, và luôn cảnh giác với các thiên kiến hoặc điểm mù của bản thân liên quan đến sự công bằng và phân biệt đối xử. Khách hàng là đối tác bình đẳng trong tiến trình khai vấn, và mỗi khách hàng đều xứng đáng được tôn trọng và đối xử công bằng.
Phân biệt đối xử không công bằng bao gồm định kiến và thiên lệch trong hành vi và giao tiếp của Chuyên gia ICF, bao gồm cả hành vi có ý thức hoặc vô thức, chủ đích hoặc không chủ đích, hiển hiện hoặc tiềm ẩn.
Một Chuyên gia ICF có thể không muốn tham gia tương tác nghề nghiệp vì lý do cá nhân, ví dụ như có sự xung đột giá trị. Khi điều này xảy ra trước khi ký hợp đồng cung cấp dịch vụ, Chuyên gia ICF được khuyến nghị không tiến hành ký kết hợp đồng.
Nếu nhận thức được sự xung đột khi mối quan hệ nghề nghiệp đã bắt đầu, Chuyên gia ICF có trách nhiệm nhìn nhận điều mình vừa nhận ra, và nếu cần thiết, tiến hành kết thúc hợp đồng cũng như mối quan hệ khai vấn đó.
Chuyên gia ICF cần chú ý đến cách thức kết thúc mối quan hệ sao cho phù hợp, đảm bảo tôn trọng quyền tự chủ, sự toàn vẹn và sức khỏe tinh thần của Khách hàng hoặc Nhà tài trợ. Mục tiêu là duy trì sự công bằng và tránh mọi hình thức phân biệt đối xử không công bằng.
Tiêu chuẩn 3.5 kêu gọi Chuyên gia ICF chủ động đảm bảo rằng Bộ Quy tắc này được tuân thủ đầy đủ, trừ khi có luật pháp địa phương có hiệu lực cao hơn thay thế. Chuyên gia ICF cần chủ động tìm hiểu các quy định pháp luật địa phương có liên quan đến tương tác nghề nghiệp của mình.
Chuyên gia ICF cần cởi mở với việc bị chất vấn, và sẵn sàng nỗ lực để giải quyết những mối quan ngại phát sinh trong tương tác nghề nghiệp. Họ nhận trách nhiệm chủ động xử lý các thiên kiến và điểm mù của bản thân liên quan đến phân biệt đối xử không công bằng. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động như tự phản tư, tìm đến các tài nguyên do ICF cung cấp (https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-ethics/icf-ethical-resources/), tham vấn với đồng nghiệp, hoặc tham gia supervision khai vấn.
3.6 Là một Chuyên gia ICF, tôi lưu tâm đến mức độ thân mật trong mối quan hệ khai vấn. Tôi không tham gia vào bất kỳ mối quan hệ tình cảm hoặc tình dục nào với Khách hàng hoặc Nhà tài trợ. Nếu tôi nhận thấy có sự thay đổi trong mối quan hệ, tôi sẽ thực hiện hành động phù hợp để giải quyết vấn đề hoặc chấm dứt mối quan hệ khai vấn.
Những cân nhắc và hiểu biết:
Khai vấn là quá trình đồng kiến tạo mối quan hệ giữa coach và khách hàng hoặc nhà tài trợ, và đôi khi có thể làm mờ ranh giới giữa tính chuyên nghiệp, xã hội và cá nhân. Việc duy trì sự tin cậy và an toàn – nơi học hỏi và trưởng thành có thể diễn ra – là cam kết của Chuyên gia ICF. Đồng thời, họ cũng tôn trọng quyền tự chủ của Khách hàng và/hoặc Nhà tài trợ bằng cách tránh mọi hành vi có thể gây cảm giác bị lợi dụng, đe dọa, thao túng hoặc bị khai thác vì lợi ích cá nhân của coach.
Khai vấn khuyến khích khách hàng thể hiện bản thân một cách đầy đủ và tự do. Điều này có thể dẫn đến cảm giác thân mật tăng lên, như kiểu “cuối cùng cũng có người lắng nghe tôi, có người hiểu tôi.” Những cảm xúc như vậy không tự động bị coi là trở ngại cho mối quan hệ chuyên nghiệp, nhưng Chuyên gia ICF nhận thức rằng chúng có thể tạo ra sự dịch chuyển trong mối quan hệ – theo hướng không còn phù hợp với một mối quan hệ khai vấn đúng nghĩa.
Sự hấp dẫn tình dục hoặc cảm xúc lãng mạn là những trải nghiệm phổ biến của con người. Tiêu chuẩn 3.6 cung cấp hướng dẫn trong trường hợp những cảm xúc này xuất hiện trong bối cảnh khai vấn. Do đó, Chuyên gia ICF nhận thức rằng khi tương tác với khách hàng, bất kỳ hành động tiếp xúc thể chất, chạm vào, cử chỉ, ánh nhìn, cách dùng từ… đều có thể bị hiểu hoặc cảm nhận là sự ve vãn, dù không có ý định như vậy.
Chuyên gia ICF có trách nhiệm chủ động phản hồi khi nhận thấy dấu hiệu của cảm xúc lãng mạn và/hoặc sự hấp dẫn tình dục. Những hành động này có thể bao gồm, nhưng không giới hạn ở: làm rõ lập trường với bên còn lại, trao đổi với đồng nghiệp, và/hoặc sử dụng supervision khai vấn. Chuyên gia ICF có thể hỏi Khách hàng hoặc Nhà tài trợ xem họ có mong muốn được giới thiệu sang một Chuyên gia ICF khác hay không, và/hoặc đề xuất chấm dứt hợp đồng khai vấn. Khi có thể, các cuộc thảo luận này nên được thực hiện một cách xây dựng, có sự đồng thuận chung. Nếu cần thiết, Chuyên gia ICF sẽ chấm dứt mối quan hệ khai vấn, đồng thời lưu ý thực hiện điều đó theo cách tôn trọng quyền tự chủ, sự toàn vẹn và phúc lợi của Khách hàng hoặc Nhà tài trợ.
Chuyên gia ICF tránh thiết lập mối quan hệ khai vấn với những người mà họ đã từng có quan hệ thân mật trước đó – ví dụ như quan hệ tình cảm hoặc tình dục.
ICF không đặt ra quy định cụ thể về khoảng thời gian phù hợp giữa việc kết thúc một mối quan hệ tình cảm/tình dục và việc bắt đầu mối quan hệ khai vấn, cũng như giữa việc kết thúc một mối quan hệ khai vấn và việc bước vào một mối quan hệ tình cảm/ tình dục. Tuy nhiên, Chuyên gia ICF có thể tham khảo các ngành nghề được điều chỉnh bởi pháp luật, trong đó yêu cầu thời gian chờ tối thiểu là một năm, đôi khi kéo dài đến hai năm.
Chuyên gia ICF nên tận dụng các nguồn tài nguyên đạo đức mà ICF cung cấp để tìm kiếm hướng dẫn và hỗ trợ: https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-ethics/icf-ethical-resources/ Họ được khuyến nghị nghiêng về phía tìm kiếm trợ giúp thay vì tự mình xử lý tình huống liên quan đến mối quan hệ tình cảm này, vì bản thân họ đang ở vị trí liên đới trực tiếp trong tình huống nhạy cảm đó.
3.7 Là một Chuyên gia ICF, tôi hiểu rằng Chuyên gia ICF thường đảm nhận nhiều vai trò nghề nghiệp khác nhau dựa trên nền tảng đào tạo và/hoặc kinh nghiệm trước đó (ví dụ: mentor, nhà trị liệu, chuyên viên nhân sự, người đánh giá), và tôi có trách nhiệm thông báo cho Khách hàng khi tôi đang hành động dưới vai trò không phải là một Chuyên gia ICF.
Những cân nhắc và hiểu biết:
Trong Bộ Quy tắc Đạo đức này, định nghĩa về “Khách hàng” vượt xa khỏi khái niệm người nhận khai vấn. “Khách hàng” bao gồm “cá nhân, đội nhóm, hoặc thành viên trong nhóm được khai vấn; coach được mentoring hoặc supervision; hoặc coach đang trong quá trình đào tạo.” Tiêu chuẩn 3.7 cung cấp hướng dẫn cho Chuyên gia ICF đang đảm nhiệm nhiều vai trò nằm trong hệ sinh thái ICF, như coach cá nhân, coach đội nhóm, mentor coach, người làm supervision, giảng viên, nhà đào tạo hoặc người đánh giá.
Tiêu chuẩn này cũng áp dụng cho những Chuyên gia ICF đang cung cấp dịch vụ và/hoặc đảm nhiệm vai trò nằm ngoài hệ sinh thái ICF, như: nhà tâm lý học, nhà trị liệu, chuyên gia tâm lý trị liệu, nhân viên xã hội, cố vấn, chuyên viên nhân sự, tư vấn viên, chuyên gia y tế, chuyên gia chăm sóc sức khỏe bổ trợ, luật sư, trợ lý pháp lý, chuyên gia hòa giải, cố vấn tôn giáo, cố vấn tâm linh, chuyên gia năng lượng hoặc cơ thể, huấn luyện viên thể chất, chuyên gia dinh dưỡng, tình nguyện viên chăm sóc cuối đời, doula sinh hoặc tử, chuyên gia thôi miên, nhà giáo dục người lớn, người hỗ trợ phát triển kỹ năng, nhà đào tạo chuyên môn, tác giả, biên tập viên, người xây dựng chính sách.
Tiêu chuẩn 3.1 đã đề cập đến sự nhạy cảm với việc có nhiều hợp đồng hoặc mối quan hệ cùng lúc. Tiêu chuẩn 3.7 mở rộng điều đó bằng cách hướng dẫn Chuyên gia ICF học cách minh bạch và giữ vững ranh giới trong các mối quan hệ đa vai trò. Họ cần đảm bảo rằng Khách hàng biết rõ khi nào họ đang thực hiện các vai trò khác nhau trong tương tác nghề nghiệp.
Chuyên gia ICF cần làm rõ sự thay đổi vai trò và thực hiện việc tái ký thỏa thuận trong hoặc giữa các buổi làm việc. Trong các trường hợp đó, họ đảm bảo rằng Khách hàng hiểu rõ vai trò mà họ đang thực hiện, vai trò đó phục vụ cho mục đích gì, và không vượt qua các ranh giới nhạy cảm trong mối quan hệ.
Một số hướng dẫn thực tế:
+ Chuyên gia ICF cần xác định rõ vai trò ngay từ đầu:
• Làm rõ với Khách hàng rằng họ đang hoạt động dưới vai trò của một Chuyên gia ICF, tách biệt với các vai trò chuyên môn khác.
• Hỏi Khách hàng về hiểu biết của họ về các vai trò khác nhau. Cung cấp thông tin phù hợp và phản hồi câu hỏi nếu có.
• Thảo luận ranh giới, kỳ vọng, và bản chất của từng vai trò trong giai đoạn ký kết hợp đồng. Lồng ghép các vai trò đó vào hợp đồng, định nghĩa rõ và nêu các yếu tố đặc thù của từng vai trò/dịch vụ. Làm rõ quá trình chuyển đổi vai trò trong hoặc giữa các buổi làm việc.
+ Khi có sự chuyển đổi vai trò, Chuyên gia ICF cần:
• Nhận diện thời điểm sắp có sự thay đổi vai trò (ngay cả khi bắt nguồn từ câu hỏi của Khách hàng).
• Thông báo điều đó cho Khách hàng và xác nhận sự cho phép từ họ.
• Dừng lại để lắng nghe câu hỏi của Khách hàng nếu có liên quan đến việc thay đổi vai trò.
• Làm rõ sự thay đổi vai trò có thể dẫn đến thay đổi quyền hạn, phong cách giao tiếp, trách nhiệm của cả hai bên và kênh tiếp nhận khiếu nại.
• Tái ký thỏa thuận liên quan đến vai trò sẽ đảm nhiệm trong buổi đó hoặc toàn bộ hợp đồng.
Ví dụ:
+ Một Chuyên gia ICF cũng là bác sĩ y khoa có thể cung cấp khai vấn sức khỏe. Trong các buổi đó, họ không kê đơn hay điều trị, mà hỗ trợ Khách hàng suy nghĩ về chẩn đoán, lựa chọn cách hành động và thay đổi lối sống. Nếu họ cần đưa ra lời khuyên y khoa, họ phải chuyển vai trò rõ ràng, tái ký hợp đồng và thông báo rằng họ đang nói với vai trò chuyên gia y khoa. Họ cũng phải làm rõ quy tắc đạo đức y khoa và các kênh tiếp nhận khiếu nại y tế. Đồng thời thông báo rằng các dịch vụ khai vấn sức khỏe tuân theo Bộ Quy tắc Đạo đức ICF và thông tin về quy trình phản hồi đạo đức của ICF.
+ Một Chuyên gia ICF có kinh nghiệm tư vấn trước đó cần chuyển vai trò rõ ràng nếu đưa ra chiến lược, quy trình hoặc mô hình tổ chức. Họ cần làm rõ Bộ Quy tắc nào điều chỉnh hoạt động tư vấn đó, và kênh nào tiếp nhận phản hồi. Tái ký thỏa thuận và điều chỉnh nội dung, mục tiêu, chi phí nếu có sự khác biệt.
+ Một Chuyên gia ICF đồng thời là Giảng viên đào tạo coach có thể đưa ra phản hồi đánh giá. Nếu sau đó họ được đề nghị khai vấn cho học viên, họ cần làm rõ sự chuyển vai trò và cân nhắc liệu điều đó có mang lại lợi ích hơn hay tạo ra xung đột. Đặc biệt lưu ý đến tính bảo mật, chia sẻ thông tin với các bên đào tạo khác như mentor hoặc người làm supervision.
Trong các buổi demo khai vấn phục vụ mục đích đào tạo, Chuyên gia ICF phải làm rõ điều kiện tham gia. Nếu có sự hiện diện của người khác (như đồng học), điều này cần được nêu rõ trong hợp đồng đăng ký khóa học.
Chuyên gia ICF cần sử dụng các tuyên bố minh bạch rõ ràng, với ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, tránh các thuật ngữ pháp lý hay phức tạp.
Ví dụ:
• “Sau khi mình trình bày các dịch vụ đang cung cấp, bạn có câu hỏi hay thắc mắc nào không? Trong các dịch vụ đó, bạn thấy điều gì phù hợp nhất với nhu cầu hiện tại?”
• “Mình thấy bạn đang hỏi một điều thuộc phạm vi chuyên môn khác của mình (ví dụ: vai trò cố vấn). Bạn có muốn mình chia sẻ ở vai trò đó không? Theo bạn thì lời khuyên đó giúp gì cho mục tiêu hiện tại?.
• “Mình xin phép làm rõ… (tạm dừng để đợi sự đồng ý). Bạn đặt buổi này là một buổi khai vấn, nhưng có vẻ mình đang đi vào vai trò cố vấn tài chính. Mình muốn chắc chắn bạn nhận được điều bạn cần. Bạn muốn mình tiếp tục với vai trò nào?”
Để giữ đạo đức nghề nghiệp và tránh xung đột lợi ích, Chuyên gia ICF cần:
• Tránh pha trộn vai trò gây nhầm lẫn hoặc khó xử, ví dụ: vừa khai vấn nhân viên, vừa tham gia điều tra nội bộ; vừa audit tổ chức, vừa làm khai vấn đội nhóm.
• Nhận diện và lưu tâm đến sự chênh lệch quyền lực trong vai trò khai vấn – đặc biệt khi đồng thời thực hiện vai trò “chuyên gia” như bác sĩ, luật sư, nhà tâm lý…
Nếu nhận thấy dịch vụ hiện tại không còn phù hợp, Chuyên gia ICF nên giới thiệu sang người khác. Khi Khách hàng yêu cầu hoặc khi có dấu hiệu họ cần hình thức hỗ trợ khác, Chuyên gia nên thảo luận thẳng thắn và hỗ trợ Khách hàng tự quyết định một cách có hiểu biết.
Chuyên gia ICF duy trì tính toàn vẹn của quá trình khai vấn bằng cách bảo đảm rằng Khách hàng được lựa chọn và ra quyết định một cách tự chủ. Khi cần giới thiệu, Chuyên gia có thể tham khảo các tài nguyên của ICF:
https://coachingfederation.org/resource/referring-a-client-to-therapy/
Về bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp:
Một số Chuyên gia ICF đảm nhiệm nhiều vai trò có thể chọn mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Khi có bảo hiểm, cần kiểm tra kỹ xem bảo hiểm có bao gồm các vai trò và dịch vụ liên quan không. Nếu hợp đồng yêu cầu phải có bảo hiểm, cần đảm bảo rằng tất cả các vai trò trong thực tế được bảo hiểm chi trả.
Tham khảo: https://coachingfederation.org/credentialing/coaching-ethics/icf-ethical-resources/
3.8 Là một Chuyên gia ICF, tôi công khai với khách hàng thông tin về khoản thù lao và lợi ích mà chuyên gia icf đã nhận, đang nhận hoặc sẽ nhận trong việc giới thiệu dịch vụ
Những cân nhắc và hiểu biết:
Việc giới thiệu ở đây đề cập đến hành động Chuyên gia ICF chia sẻ thông tin về sản phẩm và/hoặc dịch vụ từ bên thứ ba, dù có hoặc không có gợi ý rõ ràng rằng Khách hàng hoặc Nhà tài trợ nên sử dụng các dịch vụ đó. Ví dụ về bên thứ ba có thể bao gồm, nhưng không giới hạn ở: các Chuyên gia ICF khác, nhà cung cấp công cụ đánh giá, nhà trị liệu, cố vấn sức khỏe tinh thần, chuyên gia pháp lý, cố vấn tài chính.
Trong một số trường hợp, bên thứ ba có thể chi trả cho Chuyên gia ICF một khoản phí giới thiệu hoặc hoa hồng dưới hình thức tiền mặt hoặc các hình thức lợi ích khác, dù là cá nhân hay nghề nghiệp. Những hình thức này có thể bao gồm chiết khấu, dịch vụ miễn phí, hoặc được ưu tiên sử dụng. Một người ngoài cuộc hợp lý có thể suy luận rằng Chuyên gia ICF đang hành động vì lợi ích cá nhân thay vì phục vụ lợi ích tốt nhất của khách hàng trong sự sắp xếp đó.
Những tình huống như vậy có thể tạo ra xung đột lợi ích, hoặc cảm nhận về xung đột lợi ích đối với Chuyên gia ICF. Các xung đột như vậy có thể gây tổn hại đến uy tín không chỉ của cá nhân Chuyên gia ICF mà còn của toàn bộ tổ chức ICF và nghề khai vấn chuyên nghiệp.
Xung đột lợi ích có thể phát sinh khi Chuyên gia ICF giới thiệu một công cụ đánh giá, phần mềm, hoặc tài nguyên nào đó mà không tiết lộ rằng họ được hưởng lợi từ việc giới thiệu đó. Ví dụ: nếu một Chuyên gia ICF trực tiếp giới thiệu Khách hàng hoặc Học viên sử dụng dịch vụ chép nội dung hoặc công cụ đánh giá, và họ nhận hoa hồng từ đó, thì việc nhận thù lao phải được công khai minh bạch.
Khi Chuyên gia ICF sử dụng một sản phẩm hoặc dịch vụ nào đó cho cá nhân mình và chia sẻ thông tin này với Khách hàng hoặc Nhà tài trợ, họ cần công khai rằng họ không nhận được bất kỳ lợi ích cá nhân hay nghề nghiệp nào từ việc chia sẻ này – ngoài lợi ích vốn có từ bản thân sản phẩm hoặc dịch vụ đó.
Nếu Khách hàng, Nhà tài trợ hoặc Học viên được giới thiệu đến một cố vấn, chương trình đào tạo khai vấn, mentor coach hoặc coaching supervisor mà từ đó Chuyên gia ICF nhận được phí giới thiệu hoặc một lợi ích nào đó, thì việc công khai cần được thực hiện ngay khi thông tin được chia sẻ.
Việc công khai rõ ràng và trung thực với Khách hàng và/hoặc Nhà tài trợ cho phép họ đưa ra quyết định một cách tự do và có đầy đủ thông tin. Việc công khai chủ động – hoặc ngay khi Chuyên gia ICF nhận thấy có thắc mắc – thể hiện sự liêm chính, tinh thần trách nhiệm và sự tôn trọng quyền cá nhân và dân sự của các bên liên quan.
Dù Chuyên gia ICF có sử dụng lợi ích từ việc giới thiệu cho mục đích cá nhân hay đóng góp từ thiện, thì họ vẫn có nghĩa vụ công khai sự tồn tại của những khoản lợi ích/thù lao này.
Việc công khai cần bao gồm thông tin về sự tồn tại của khoản lợi ích hoặc thù lao, nhưng không bắt buộc phải tiết lộ số tiền cụ thể hoặc chi tiết cụ thể về lợi ích đó.
Một số Chuyên gia ICF có thể chọn không nhận bất kỳ lợi ích tiền tệ hay phi tiền tệ nào từ bên thứ ba khi giới thiệu hoặc nhận giới thiệu, hoặc khi sử dụng tài nguyên và dịch vụ có liên quan.
